Kurbani dhe rregullat e tij

Pse therim kurban?

Cili është gjykimi për të?

Cilat janë mirësitë e tij?

Rregulla mbi kurbanin…

Kafshët që theren për kurban.

Për sa vetë mjafton kurbani?

Ç’thuhet gjatë therjes?

Si ndahet kurbani?

Me emrin e Allahut të Gjithëmëshirshmit, Mëshiruesit.

Falënderimi i takon vetëm Allahut i Cili e pason vështirësinë me lehtësim. Allahun e falenderojmë për shpagimin që i bëri Ismailit (alejhi selam) me një dash të madh. E falenderojmë Atë që na bëri pasues të Muhamedit (alejhi selam)  e bashkë me të, ndjekës të Ibrahimit (alejhi selam), babait të profetëve.

Muslimanët e konceptojnë kurbanin si:

Ringjallje të traditës së Ibrahimit (alejhi selam), prijësit të njëjësuesve.

Allahu i Madhëruar e bëri prerjen e Kurbanit,  si rikujtim për ngjarjen që i ndodhi Ibrahimit (alejhi selam)  dhe të birit të tij Ismailit (alejhi selam), si dhe për të treguar se nëse Allahu kërkon diçka prej robit të Tij, zbatimi i këtij urdhëri duhet të jetë më i dashur për besimtarin sesa vetë ai, se pasuria e tij dhe se mbarë bota.

Allahu me këtë ngjarje na tregon se sprova është traditë e pandryshueshme, e sa më e madhe dhe e rëndë të jetë ajo, aq më e lartë është grada e këtij njeriu tek  Allahu i Madhëruar. Ja se si e paraqet Allahu i Madhëruar këtë ngjarje në Librin e Tij Famëlartë:- “Kështu Ne e përgëzuam Ibrahimin me një djalë të mirë e të sjellshëm.” Kur djali (Ismaili) arriti të angazhohet me të atin (Ibrahimin) në jetë, Ibrahimi tha:- “O biri im! Pashë në ëndërr (shpallje) se po të bëja Kurban. Shiko pra, çfarë mendon ti? Ismaili tha: “O babai im! Bëje atë qe je urdhëruar, se mua inshaallah (në dashtë Allahu) do të më gjesh durimtar.” E kur ata u dorëzuan plotësisht ndaj urdhrit të Allahut, e më pas e përmbysi (me ballin përtokë) për ta bërë Kurban. E thirrëm: O Ibrahim! Ti e përmbushe ëndrrën (zbatove urdhrin). Ne kështu i shpërblejmë bamirësit. Në të vërtetë kjo ishte një sprovë e madhe dhe e qartë. Ne e shpaguam Ismailin me një Kurban të madh. E lamë përkujtimin e tij ndër brezat dhe popujt e ardhshëm.”  Es-Safat 101-108

E pra, Kurbani është tradita e babait tonë Ibrahimit (alejhi selam), Ismailit (alejhi selam) dhe synet i të Dërguarit të Allahut Muhamedit (alejhi selam).

Nga Enesi (Allahu qoftë i kënaqur prej tij) transmetohet se: i Dërguari i Allahut (alejhi selam) ka bërë Kurban me dorën e tij dy deshë të bardhë me disa pulla të zeza, të majmë e me brirë. Tha:- Bismilah, Allahu Ekber dhe e vendosi këmbën e tij mbi qafët e tyre kur i theri.”  Transmeton Buhariu dhe Muslimi

E që nga ajo kohë vazhdon tradita e do të vazhdojë kudo që të ketë muslimanë.

Rizgjim i teuhidit të fshehur në zemra

Therja e Kurbanit për hir të Allahut është specifikë e një besimtari. Besimtari e ka të ndaluar  të ushqehet prej mishit që në therjen e tij nuk është përmendur emri i Allahut. Po kështu edhe prej atij mishi gjatë therjes së të cilit është përmendur ndonjë emër tjetër veç emrit të Allahut, apo prej atij kurbani që i drejtohet dikujt tjetër veç Allahut, qoftë ky “shenjtor”, “njeri i mirë”, “vend i mirë”, varr, dru, gur, pejgamber, melek etj.

Në lidhje më këtë Profeti (alejhi selam)  në hadithin të cilin e transmeton Imam Muslimi në Sahihun e tij thotë:- “Allahu e ka mallkuar atë njeri që pret Kurban për hir të dikujt tjetër veç Allahut”.

Në një hadith tjetër thotë:- “Kush vdes dhe ka bërë Kurban jo për Allahun është në zjarr.”

Allahu i drejtohet të Dërguarit të Tij duke thënë:- “Thuaj (O Muhamed):- në të vërtetë namazi im, Kurbani im, adhurimet e mia, jeta dhe vdekja ime janë për Allahun Zotin e botërave.”  En-Am 162

Përkujdesje të besimtarit në pasimin e udhëzimit të Profetit.

Siç u përmend më lart me therjen e kurbanit ne pasojmë të Dërguarin e Allahut (alejhi selam) e pa këtë kusht, pra pasimin e Profetit (alejhi selam) nuk pranohet asnjë vepër, siç thotë Allahu i Madhëruar:- “Allahu është Ai i Cili e krijoi jetën dhe vdekjen, për t’ju sprovuar se kush i bën punët më të sakta (ashtu siç ka bërë i Dërguari i Allahut (alejhi selam).” Mulk 2

Bindje se Allahu i Madhëruar është absolut në cilësitë e Tij të Larta dhe se me adhurimet tona i bëjnë dobi vetëm vetes sonë. Pikërisht për këtë Allahu i Madhëruar në hadithin Kudsij thotë:- “O biri i Ademit! Nëse të gjithë ju, pa përjashtim; njerëzit, xhinët, jeni aq të këqinj sa më i keqi prej jush, kjo nuk do të pakësonte asgjë nga sundimi im. O biri i Ademit! Ti nuk mund të bësh ndonjë të mirë që të më bëjë dobi. As nuk mund të bësh ndonjë të keqe që të më dëmtosh.”

Prandaj Allahu këtë veprim e ka konsideruar si falenderim ndaj begative të tij të panumërta, siç thotë Allahu:-“Ne  i kemi përcaktuar çdo populli, vende adhurimi (si vendi i therjes së Kurbanit pikërisht Minaja), që ta pëmendin emrin e Allahut për arsye se  i furnizoi (ushqeu) ata me to (kafshët). Zoti juaj është një Zot i Vetëm, të Cilit i takon adhurimi, vetëm Atij dorëzohuni ( duke pranuar islamin), përgëzoji të nënshtruarit, të dorëzuarit ndaj Allahut në Islam si besimtarë të vërtetë.” Haxh 34

Madje, pikërisht për Kurbanin Allahu thotë:- “Nuk arrin tek Allahu as mishi, as gjaku i këtyre kafshëve të therura por arrin devotshmëria, bindja juaj…”  El Haxh 37

Gëzim për të varfërit dhe të vobektët

Kjo arrihet nëse ai musliman i pasur që ka bërë Kurban i jep edhe vëllait të tij.

Allahu thotë:- “Hani prej tyre (Kurbaneve) e ushqeni të varfërin që lyp e atë që nuk lyp.” El Haxh 37

Shtim të lidhjeve ndërmjet vëllezërve.

Kjo arrihet sepse njeriu mund t`i dhurojë nga Kurbani i tij edhe atij që është i pasur, fqinjit, dikujt që e do për hir të Allahut e kështu me rradhë.

Të parët tanë të mirë pëlqenin që Kurbanin ta ndanin në tre pjesë; 1/3 e jepnin sadeka, 1/3 e dhuronin dhe 1/3 e mbanin për veten e tyre.

Falënderim për Allahun

Allahu na ka furnizuar me begati nga më të ndryshmet të cilat luajnë rolin kryesor në rimëkëmbjen dhe rigjallërimin e trupit nga fuqitë e harxhuara, e s`ka dyshim se prej ushqimeve më të rëndësishme është edhe mishi i kafshëve. Shiko se si Allahu i ka bërë këto kafshë për t’i shërbyer njeriut në misionin e lartë që ka marrë mbi supe.

Profeti (alejhi selam) thotë në hadithin të cilin e transmeton Muslimi:- “Në të vërtetë kërkojmë ditë ngrënje, pirje, dhe të përmendjes së Allahut.”

Gjykimi për Kurbanin

Kurbani është obligim për atë që ka mundësi, duke u mbështetur në thënien e Allahut:- “Falu për hir të Zotit tënd dhe bëj Kurban për hir të Tij.” El-Keuther 2

Në një hadith thuhet se Profeti (alejhi selam) ka therur kurban dhe ka thënë:-

“O Allah e bëj këtë Kurban për Ty dhe e paraqes për veten time dhe për të gjithë ata që nuk bëjnë kurban nga ymeti im.” Prandaj u bë si kusht mundësia se i Dërguari i Allahut (alejhi selam) thotë në një hadith tjetër të cilin e transmeton Hakimi dhe Ibn Maxheh:- “Kush nuk bën Kurban mos t’i afrohet vendfaljes tonë.”

Mirësia e Kurbanit

I dërguari i Allahut (alejhi selam) ka thënë:- “Nuk ka ndonjë punë më të dashur tek Allahu sesa derdhja e gjakut të kafshës. Ajo do të vijë në Ditën e Gjykimit me brirët, leshin e thundrrat e saj, (si dëshmitare e kësaj vepre të mirë). Gjaku ka vend tek Allahu përpara se të bjerë në tokë.” Tirmidhiu ka thënë se hadithi është Hasen.

Disa rregulla mbi Kurbanin

Çfarë duhet të bëjë personi që do të therë Kurbanin?

Ai i cili ka bërë nijet të therë Kurban, me futjen e hënës së Dhul Hixhes, nuk duhet të presë flokët, e as thonjtë se i Dërguari i Allahut (alejhi selam) ka thënë në hadithin që e transmeton Muslimi:- “Nëse shikoni hënën e Dhul Hixhes, e ndonjëri prej jush dëshiron të therë Kurban, të mos i presë thonjtë dhe flokët e tij.”

Nëse dikush vendos për të bërë Kurban pasi ka hyrë muaji i Dhul-Hixhes,  atëherë, që nga koha kur  bën nijet derisa ta therë Kurbanin zbaton ato që thamë më lart.

Kafshët që theren për Kurban

Bagëtitë, qofshin bagëti të trasha apo të imëta pra: lopët, devetë, delet, dhitë.

Mosha

Muslimi në Sahihun e tij transmeton se i Dërguari i Allahut (alejhi selam) ka thënë:- “Therni vetëm  ato dele që e kanë mbushur vitin, e nëse nuk keni mundësi, therni gjashtë muajshe.”

Cilësitë

Kurban bëhen vetëm ato kafshë të cilat janë pa këto të meta: e verbër, me dy sy apo me një {nëse dallohet}, e sëmurë që dallohet, e çalë, me brirë të thyer gjer në rrëzë, me vesh të prerë, e dobët shumë, e vjetër si dhe e tërbuar. Këto cilësi  përmenden në hadithin që e transmeton Imam Ahmedi në Musnedin e tij, Ebu Daudi, Tirmidhiu.

Kurbani më i mirë

Kurban më i mirë është Kurbani i majmë, me brirë siç e ka cilësuar i Dërguari i Allahut (alejhi selam) dhe me të tillë ai vetë ka bërë Kurban. Hadithin e transmeton Buhariu dhe Muslimi nga Enesi (Allahu qoftë i kënaqur prej tij), se i Dërguari i Allahut (alejhi selam):- “Ka bërë kurban dy deshë, me brirë, të majmë, të bardhë me disa pulla të zeza.”

Ndërsa në hadithin tjetër është cilësuar; “Me brirë, të rrethuar me pulla të zeza, barku, këmbët dhe rreth syve me të zezë.” Siç ka thënë Imam Neveuiu në shpjegimin e hadithit në Sahihun e Muslimit.

Pëlqehet të shëndoshet e të mbahet mirë, kjo duke u mbështetur në thënjen e Allahut në suren Haxh 32. “Kushdo që i nderon, vlerëson simbolet (e fesë) së Allahut, ky është argumenti i devotshmërisë që fshihet në zemra.”

 Ibnu Huzejmeh ka thënë:- “Sa më i shtrenjtë aq më shumë shpërblim tek Allahu i Madhëruar.”

Koha dhe mënyra e therjes

Mendimi i të gjithë dijetarëve është se koha fillon në mëngjesin e Bajramit pas faljes së namazit.

Transmeton Muslimi se i Dërguari i Allahut (alejhi selam) ka thënë:- “Kush e ka therur Kurbanin përpara namazit, le të therë tjetër pas namazit, e kush e ka therur pas namazit i ka plotësuar adhurimet dhe e ka qëlluar traditën e muslimanëve.”

Në një hadith tjetër thuhet:- “Të mos bëjë askush (Kurbanin) vetëm pasi ta ketë falur namazin (e Bajramit).” Muslimi

Përsa i përket mënyrës së therjes, kafshës duhet t’i priten rrugët e frymëmarrjes, të ushqimit si dhe dy damarët kryesorë pa e prekur palcën e shtyllës kurrizore.

I Dërguari i Allahut e vendoste këmbën e tij mbi qafën e kurbanit. Ibn Haxheri ka thënë:- “Të gjithë dijetarët kanë rënë dakort që të hidhet kafsha në të majtë. I vendoset këmba nga e djathta në mënyrë që ta vendosë këmbën mbi të e ta marrë thikën me të djathtën duke ia mbajtur kokën bagëtisë me të majtën”.

Për sa është i mjaftueshëm Kurbani?

Një dele për një familje, një lopë a deve për shtatë familje.

Një nga bagëtitë e imëta është më e mirë për një familje sesa një lopë apo deve për shtatë familje. Një lopë apo deve për një familje, është më e mirë sesa një bagëti e imët për një familje. Ibn Xhibrin

Çfarë thotë ai që e pret Kurbanin

“Bismilahi Uallahu Ekber, Allahume tekabel minij ue ehli bejtij.”

“Me emrin e Allahut, Allahu është më i Madhi. O Allah pranoje prej meje dhe familjes sime.” siç thuhet në hadithin që e transmeton Buhariu dhe Muslimi.

Ibnul Kajimi ka thënë:- “I dërguari i Allahut ka urdhëruar umetin që të jenë të mëshirshëm (bamirës) edhe në therje siç trasmeton Muslimi në sahihun e tij se i Dërguari i Allahut ka thënë:- “Allahu e ka bërë obligim bamirësinë ndaj çdo gjëje, kështu që nëse vrisni, lehtësoni, nëse therni, lehtësoni.

Ta mprehë mirë thikën gjithësecili prej jush e të mos e mundojë kafshën por ta therë në mënyrën më të mirë.”

Lejohet që përgjegjësia e therjes t’i jepet dikujt tjetër pa harruar se më e mira është ta bëjë vetë.

Ndarja e kurbanit

Pëlqehet  që kurbani të ndahet në tri pjesë 13 për familjen, 1/3 për dhuratë 1/3 për sadaka. Kështu vepronin edhe të parët tanë të mirë.

Në një transmetim të Muslimit thuhet se Profeti (alejhi selam) ka thënë:- “Hajeni, ruajeni dhe jepeni sadaka”.

Shpërblimi i kasapit

Aliu radiallahu anhu ka thënë:- “Më ka ndaluar i Dërguari i Allahut që t’i jap kasapit diçka nga kurbani dhe më tha:- “Ne i japim shpërblim nga ana jonë” Buhariu dhe Muslimi.

Së fundi rikujtojmë se për të bërit fli apo sakrificë  nuk mjafton vetëm derdhja e gjakut por edhe sinqeriteti që e fshehin zemrat.

Përgatiti: Ahmed Kalaja